Gremium Ekspertów Turystyki – historia i teraźniejszość


Artykuł opublikowany w wersji angielskiej wydawnictwie naukowym FOLIA TURISTICA - AWF Kraków - 2023

20 lat temu – we wrześniu 2003 roku odbyła się w gmachu  ówczesnej Akademii Ekonomicznej w Poznaniu konferencja pod nazwą Gremium Ekspertów Turystyki. W konferencji tej uczestniczyło prawie 200 osób. Po raz pierwszy na tak dużą skalę spotkali się przedstawiciele nauki i praktyki gospodarczej. Obradowano wspólnie przez 3 dni na sali plenarnej. Zaprezentowane zostały omalże wszystkie katedry turystyki w Polsce, a młodzi pracownicy mieli okazję przedstawić swój dorobek naukowy. Przedstawiciele praktyki nie przygotowywali jeszcze swoich referatów, ale mieli możliwość uczestniczenia w dyskusjach i prezentowania swoich poglądów. Owocem tej konferencji była książka „Kierunki rozwoju badań naukowych w turystyce” pod redakcją G. Gołembskiego.

Po omalże 20 latach, w grudniu 2022 roku odbyła się 10 edycja Gremium. Tym razem do Łodzi zjechało 282 przedstawicieli nauki i praktyki gospodarczej. Tematem przewodnim jubileuszowego X Gremium Ekspertów Turystyki było hasło „Przyszłość turystyki – turystyka przyszłości”. Zdecydowana większość uczestników i to zarówno po stronie nauki jak i praktyki gospodarczej przygotowała referaty i wystąpienia podczas obrad. Tematyka była bardzo rozbudowana. Pierwszego dnia odbyły się cztery debaty plenarne a mianowicie: „Narzędzia finansowe odbudowy i rozwoju sektora turystyki”, „Koncepcja wartości wspólnej – współpraca międzysektorowa w obszarze rozwoju turystyki”, „Turystyka w kontekście obecnych i przyszłych aspektów dostępności” oraz „Gospodarka turystyczna w polityce państwa polskiego”.

Drugi i trzeci dzień to równoległe obrady panelowe w pięciu salach zakończone posiedzeniem plenarnym i przyjęciem pakietu wniosków i rekomendacji, co stało się stałą praktyką i jednocześnie, obok książkowych publikacji naukowych, dorobkiem każdej edycji GREMIUM. Łącznie w Łodzi odbyło się 5 eksperckich debat plenarnych, 6 sesji prezentacji badań i opracowań naukowych i 18 panelowych warsztatów szkoleniowych. Dodatkowo odbyły się  3 debaty nt. Sektorowej Ramy Kwalifikacji dla Turystyki oraz posiedzenie Sektorowej Rady ds. Kompetencji – Turystyka.

Wśród aktywnych uczestników Gremium – biorących udział w debatach lub przygotowujących wystąpienia znalazły się takie osoby jak: Andrzej Gut – Mostowy – sekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki, Hanna Zdanowska – Prezydent Łodzi, Arcybiskup Grzegorz Ryś – Metropolita Łódzki czy Rafał Szmytke – Prezes POT. Na wypełnionej po brzegi sali konferencyjnej reprezentacyjnego łódzkiego Hotelu Ambasador Premium zasiadło liczne grono przedstawicieli większości uczelni zajmujących się obszarem turystyki, organizacji branżowych oraz jednostek samorządów terytorialnych z całej Polski.

Powstaje pytanie: co sprawiło że Gremium Ekspertów Turystyki stało się najważniejszym wydarzeniem w środowisku zajmującym się problemami turystyki w Polsce, pozwalającym na integrację nauki z praktyką – integrację w pełni zrozumiałą, akceptowalną i oczekiwaną przez środowisko związane z turystyką.

Aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba określić przesłanki powstania Gremium. Jedną z nich była akcesja Polski do Unii Europejskiej. I Gremium Ekspertów Turystyki zorganizowano w przededniu tego epokowego wydarzenia. Integracja z Unią wymagała dostosowania prawa i sposobów działania, przede wszystkim podaży turystycznej, do norm obowiązujących w Unii. Wymagało to też dostosowania badań do potrzeb odczuwanych przez organy państwowe jak i poszczególnych usługodawców skupionych w samorządach gospodarczych. Tymczasem, w owym czasie odczuwalny był brak powiązań nauki z praktyką gospodarczą (co było także przedmiotem ostrych dyskusji podczas pierwszego Gremium). Wykazane braki podczas emocjonalnych dyskusji uwypukliły potrzebę organizowania cyklicznych spotkań, co miało w przyszłości miejsce w postaci  kolejnych edycji.

Wspomniana izolacja dotyczyła nie tylko współpracy nauki z praktyką. Odczuwana ona była także wewnątrz w środowisku naukowym. Widoczny był brak współpracy międzyuczelnianej, co w szczególny sposób dotykało młodych, zdolnych naukowców z dużych państwowych Uczelni Warszawy, Krakowa, Poznania, Wrocławia czy Gdańska. Gremium było znakomitą okazją do przedstawienia swojego dorobku naukowego i wejścia na rynek wydawniczy.

Nie bez znaczenia była pozytywna postawa decydentów wobec idei powstania Gremium (Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej a także Polska Organizacja Turystyczna). Jej wyrazem była decyzja o finansowym wsparciu pomysłodawców i organizatorów Gremium. Duże marketingowe znaczenie miała nazwa tego przedsięwzięcia. Przynależność do grona ekspertów (a takimi byli uczestnicy Gremium) było i jest czynnikiem nobilitującym każdego uczestnika. Uczestnictwo w tej imprezie było i jest znakomitą okazją do przedstawienia swoich poglądów szerokiemu gronu ludzi, tworzących elitę środowiska związanego z rozwojem turystyki w Polsce. Gremium nie mogłoby też powstać bez doboru pomysłodawców i realizatorów tego pomysłu, a mianowicie Katedry Turystyki Akademii Ekonomicznej w Poznaniu  reprezentowanej przez profesora Grzegorza Gołembskiego oraz Forum Turystyki Pomorza Zachodniego[1] na którego czele stał Prezes Marek Migdal.

Znakomitym pretekstem do organizowania I Gremium Ekspertów Turystyki w Poznaniu był jubileusz 30-lecia wspomnianej już Katedry Turystyki. Powstała w 1973 roku i na przełomie wieków umocniła swoją pozycję wiodącego ośrodka nauki o turystyce w Polsce. W 1997 roku ukazało się „Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej” autorstwa G. Gołembskiego – przez długie lata podstawowy podręcznik dla adeptów turystyki, rok później „Regionalne aspekty rozwoju turystyki” pisane przez poznański zespół – praca mająca duży wpływ na sposób mierzenia atrakcyjności turystycznej, a w roku 2002 dwie znaczące pozycje „Metody stymulowania rozwoju turystyki w ujęciu przestrzennym” i najbardziej znane „Kompendium wiedzy o turystyce” redagowane przez G. Gołembskiego i integrujące w jakiejś mierze ogólnopolskie środowisko naukowe.  Katedra stała się rozpoznawalna nie tylko w środowisku naukowym,  ale również wśród praktyków gospodarczych, a przede wszystkim wśród decydentów. Przyczyniła się do tego w znacznym stopniu współpraca katedry z Targami Poznańskimi szczególnie podczas targów Tour Salon, gdzie zorganizowano konferencje o tematyce będącej przedmiotem  zainteresowania władz. -Opracowanie „Produkt turystyczny – szlak Piastowski – czyli jak wyciągać pozytywne wnioski z negatywnych przykładów” było kanwą do dyskusji nad tworzeniem produktów turystycznych.

Z kolei Forum Turystyki Pomorza Zachodniego było organizacją w pełni zakorzenioną w praktyce gospodarczej, współpracując praktycznie z wszystkimi liczącymi się wówczas organizacjami branżowymi oraz ministerstwem właściwym ds. turystyki i Polską Organizacją Turystyczną. Prezes Forum Marek Migdal był członkiem Rady POT, członkiem zarządów ZROT i Zachodniopomorskiej Izby Turystyki, a także – jako pierwszy przewodniczący i późniejszy sekretarz – koordynował działania Rady Krajowej Izb Turystyki w Polsce. Jako przedstawiciel branży uczestniczył w pracach nad przygotowaniem projektu Ustawy „o świadczeniu usług turystycznych” oraz w jej kolejnych modyfikacji. Przedstawiciele Forum brali również czynny udział w opracowywaniu Strategii Rozwoju Turystyki w Polsce oraz w późniejszym przygotowywaniu Kodeksu Dobrych Praktyk dla ROT i LOT. Forum było również organizatorem pierwszych hucznych ogólnopolskich obchodów Światowego Dnia Turystyki, w tym trzydniowej konferencji zorganizowanej w Połczynie Zdroju w 1999r., połączonej ze study-tour do Bornego Sulinowa, której gościem był zarówno wiceprezes Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, jak i ówczesny Marszałek Sejmu Maciej Płażyński.

Mimo tak oczywistych przesłanek przemawiających za zorganizowaniem pierwszego Gremium spotkanie Gołembskiego z Migdalem było jednak dziełem przypadku. Doszło do niego podczas targów TT Warsaw w Warszawie w 2002 roku. Spotkaliśmy się na stoisku Polskiej Organizacji Turystycznej. Migdal był członkiem Rady POT, Profesor Gołembski jako Kierownik Katedry Turystyki nawiązywał kontakty z przedstawicielami Ministerstwa i wystawcami. Tak się złożyło, że do rozmowy dołączyła ówczesna Dyrektor Departamentu Turystyki w Ministerstwie Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej, Pani Małgorzata Mika – Bryska. Pani Dyrektor postrzegana była jako bardzo kompetentna osoba, wspierająca innowacje
i podejmująca szybkie, ale przemyślane decyzje. Po paru chwilach rozmowy podchwyciła pomysł zorganizowania konferencji łączącej środowiska naukowe i praktyków. W lot zrozumiała ideę i jej potencjał dla rozwoju sektora turystyki w Polsce i podjęła decyzję o konieczności wsparcia i dofinansowania tego przedsięwzięcia. Już podczas tej pierwszej rozmowy padły ważne ustalenia. Grzegorz Gołembski zajmie się kontaktami ze środowiskiem naukowym, powołaniem Rady Naukowej, określeniem tematyki Gremium, oceną nadsyłanych referatów. Marek Migdal z kolei odpowiedzialny został za kontakty z praktykami, a przede wszystkim organizację i promocję tej imprezy.

Trudno jednoznacznie powiedzieć czy o organizacji pierwszego Gremium zadecydował wyłącznie przypadek, czy też marzenia dwóch wizjonerów o współpracy międzysektorowej i ich konsekwentne działania. Być może potrzeba współpracy nauki z praktyką i integracji środowiska zaowocowałaby prędzej czy później zorganizowaniem podobnego przedsięwzięcia, ale z pewnością inicjatywa ta byłaby opóźniona o parę lat.

Zorganizowane w 2003 roku Gremium Ekspertów Turystyki w którym uczestniczyło prawie 200 osób zakończyło się wielkim sukcesem. Współpraca Akademii Ekonomicznej w Poznaniu z Forum Turystyki Pomorza Zachodniego okazała się niezwykle owocna. W tej sytuacji zaczęły pojawiać się głosy sugerujące możliwość cyklicznego  organizowania Gremium. Twierdzono, że kolejne spotkania mogłyby być organizowane przez różne ośrodki naukowe, niekoniecznie zlokalizowane w Poznaniu – zgodnie z przysłowiem że „sukces ma wielu ojców”. Podjęto decyzje o zorganizowaniu kolejnej edycji konferencji w Warszawie.

Drugie GREMIUM EKSPERTÓW TURYSTYKI odbyło się ono w dniach 25-26.11.2004r. Jako temat wiodący określono „Kształtowanie jakości produktu turystycznego regionu z zachowaniem rozwoju zrównoważonego”. Konferencję zorganizowano pod auspicjami Instytutu Turystyki, nie było jednak placówki naukowej – uczelni sprawującej merytoryczną pieczę nad przygotowaniem materiałów konferencyjnych. Zmniejszyła się również reprezentatywność ośrodków naukowych, a liczba uczestników konferencji spadła do około 100 osób. Czas trwania konferencji ograniczono do 2 dni. Gremium Ekspertów Turystyki jednoznacznie kojarzono z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu. Jednak poza kierownikiem Katedry Turystyki AE, nie było podczas II Gremium innego przedstawiciela Katedry. W tej sytuacji podjęto decyzje o organizacji następnych edycji Gremium w stolicy Wielkopolski oraz o organizacji przedsięwzięcia co dwa lata.

Trzecie Gremium Ekspertów Turystyki odbyło się znowu w Poznaniu w dniach 25-27.10.2006 roku, a więc już po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Organizatorem Gremium był znowu swoisty „instytucjonalny tandem”: Katedra Turystyki AE – Forum Turystyki Regionów (dawniej Forum Turystyki Pomorza Zachodniego), a tematem wiodącym konferencji „Turystyka w ujęciu podmiotowym i przestrzennym – Człowiek. Przestrzeń. Przedsiębiorstwo”. Część oficjalna Gremium rozpoczęła się od wręczenia przez Wiceministra Gospodarki Katedrze Turystyki AE Honorowej Odznaki „Za zasługi dla Turystyki”. W konferencji wzięło udział 216 osób. Jednoczesne powiązanie tego przedsięwzięcia w czasie i miejscu z Międzynarodowymi Targami Turystycznymi Tour Salon umożliwiło udział wszystkich zainteresowanych i pełną wymianę doświadczeń. Ważną częścią III edycji Gremium był też warsztat naukowo-branżowy pod nazwą Forum Regionów. Wygłoszono ponad 30 referatów które zostały przygotowane przez kadrę naukową renomowanych uczelni polskich. Wszystkie referaty po recenzjach zostały wydrukowane w pod redakcją G. Gołembskiego w wydawnictwie Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

IV Gremium Ekspertów Turystyki odbyło się dwa lata później w dniach 24-26.11.2008 roku też w Poznaniu.  Czwarta edycja Gremium skupiona była wokół zagadnienia „Turystyka jako czynnik wzrostu konkurencyjności regionów w dobie globalizacji”. W tej edycji Gremium wzięło udział 256 uczestników, co można uznać za ilość rekordową. Gremium stało się powszechnie znanym i uznawanym przez wszystkie środowiska zajmujące się turystyką miejscem spotkań, podczas których dokonuje się próby wypracowania metod współpracy naukowców i praktyków, w zakresie podnoszenia poziomu funkcjonowania polskiej turystyki. Wzorem poprzedniej edycji organizatorami przedsięwzięcia był wspomniany tandem: Katedra Turystyki AE w Poznaniu oraz Forum Turystyki Regionów. Tematem dominującym był problem rozwoju regionalnego. Dlatego ponownie zorganizowano warsztat naukowo-branżowy Forum Regionów. Główne tematy dyskusji dotyczyły zagadnień związanych z funkcjonowaniem regionalnych i lokalnych organizacji turystycznych oraz wprowadzeniem kierunku studiów „Gospodarka Turystyczna”. Warsztaty dyskusyjne skupione były wokół takich zagadnień jak: sposoby finansowania rozwoju i promocji turystyki, metody i techniki standaryzacji produktu turystycznego, ocena jakości i efektywności informacji turystycznej i wielu innych.  Spotkania i prezentacje naukowe odbywały się w blokach tematycznych prowadzonych przez moderatorów. Wystąpienia dotyczyły takich zagadnień jak: „Czynniki wpływające na konkurencyjność regionów turystycznych – analiza zasobów”, oraz „Sposoby zwiększania konkurencyjności regionów i mierzenia efektów wzrostu konkurencyjności”. Podczas tego trzydniowego wydarzenia wygłoszono łącznie 22 referaty przygotowane przez kadrę naukową renomowanych polskich uczelni.  Ważną i niemierzalną  wartością konferencji były myśli naukowe i poglądy branżowe formułowane w trakcie dyskusji plenarnych. Jedną z nich był apel uczestników o utworzenie kierunku studiów „Gospodarka Turystyczna”.

Po tym Gremium ponownie rozgorzała dyskusja dotycząca organizacji i lokalizacji kolejnych edycji. Coraz więcej ośrodków naukowych w kraju zgłaszało chęć organizowania tej imprezy. Najgłośniejszy głos w tej sprawie zajęła Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, reprezentowana przez panią profesor Irenę Jędrzejczyk i to ona objęła funkcję partnera naukowego i wraz z Forum Turystyki Regionów przyjęła odpowiedzialność za zorganizowanie V Gremium Ekspertów Turystyki, które odbyło się w Warszawie w dniach 23-25.11.2010 roku. Przebiegło ono pod hasłem „Priorytet zrównoważonej i konkurencyjnej turystyki w świetle prezydencji Polski w UE”. Było to hasło aktualne w danym momencie, aczkolwiek nie miało charakteru uniwersalnego. Dyskusja odbywała się w kilku blokach tematycznych takich jak: „Innowacyjność produktowa, technologiczna i produktowa sektora turystycznego i współpracujących partnerów”, „Wkład turystyki polskiej w umocnienie pozycji konkurencyjnej Europy na rynku globalnym” czy „Aktywizacja obszarów i rynków turystycznych – instrumenty ożywienia gospodarczego”. Podczas warszawskiego Gremium wygłoszono około 60 referatów. Można powiedzieć, że dopuszczono wszystkie zgłaszane propozycje, co odbiło się na ich jakości. Bardzo wiele referatów dotyczyło agroturystyki (19 – organizatorem była SGGW), wiele z nich miało charakter zbyt szczegółowy. Ciekawą propozycją Gremium był panel dotyczący kształcenia kadr dla potrzeb turystyki przygotowany przez Polską Izbę Turystyki (skupiającą wytwórców usług), a poprowadzony przez profesora Aleksandra Ronikiera.

Następne edycje Gremium odbywały się kolejnych ośrodkach naukowych które aspirowały do grona partnerów odpowiedzialnych za poziom naukowy konferencji. I tak VI już Gremium Ekspertów Turystyki odbyło się w dniach 29.11 – 01.12.2012 roku we Wrocławiu. Obok Marka Migdala – prezesa Forum Turystyki Regionów, jednostką naukową pełniącą nadzór nad poziomem merytorycznym konferencji był Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu reprezentowany przez profesora Andrzeja Rapacza pełniącego funkcję Przewodniczącego Rady Naukowej. We Wrocławiu debatowano o „Wyzwaniach współczesnej polityki turystycznej”, które były myślą przewodnią i hasłem Gremium, które odniosło sukces organizacyjny i merytoryczny. Uczestniczyły w nim 223 osoby. Obok głównego nurtu wystąpień i dyskusji zorganizowano też Forum Lokalnych Organizacji Turystyki. Podczas obrad wiele miejsca poświęcono nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Było to dowodem na to, jak mocno branża turystyczna angażowała się w procesy realizacji projektów i pozyskiwania pieniędzy z funduszy unijnych. Część naukowa konferencji została podzielona na sekcje tematyczne. a mianowicie: „Możliwości i kierunki rozwoju turystyki społecznej w Polsce”, „Obszary niepewności w turystyce a polityka turystyczna”, „Branża turystyczna w obliczu wyzwań współczesnego rynku turystycznego” oraz „Współpraca sektorowa warunkiem realizacji celów i zadań polityki turystycznej”. Podczas obrad wygłoszono 53 referaty, które ukazały się w formie dwóch recenzowanych pozycji książkowych.

Po kolejnych dwóch latach, w dniach 10-12.12.2014 roku, VII edycja Gremium Ekspertów Turystyki odbyła się w Krakowie. Tematem przewodnim były „Wyzwania współczesnej polityki turystycznej”, a tym razem „gospodarzem naukowym” była Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie w osobie profesora Ryszarda Winiarskiego oraz Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej reprezentowana przez dr Bartłomieja Walasa. Organizacją jak zawsze zajęło się Forum Turystyki Regionów pod kierownictwem Prezesa Marka Migdala. Podczas tego Gremium przedstawiono program rozwoju turystyki w Polsce do 2020 roku. Odbyła się dyskusja na temat turystyki w zintegrowanym systemie kwalifikacji. W kolejnych dniach dyskusja na temat ramy toczona była z uwzględnieniem konkretnych branż: hotelarstwa, gastronomii, biur podróży, pilotów i przewodników. Dyskutowano też na temat wyzwań, jakie stoją przed sektorem turystyki na następne 20 lat (nikt wtedy nie myślał o pandemii). W trakcie obrad eksperckich poruszona została tematyka trendów konsumenckich, przeobrażenia podaży turystycznej oraz zarządzania promocją. Kolejne panele poświęcono również nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej i wsparciu dla turystyki w ramach unijnego programu COSME. Odbyły się także warsztaty skierowane do hotelarzy. Referaty i wystąpienia naukowe opublikowane zostały w czasopiśmie „Folia Turistica” nr 32 (2014) oraz w Monografii Naukowej „Ewolucja podaży i popytu w turystyce” – Sucha Beskidzka 2014.

Kolejne VIII Gremium Ekspertów Turystyki powróciło do Poznania a odpowiedzialna za jej poziom naukowy była znowu Katedra Turystyki Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, który w tym roku obchodził 90-cio lecie swego istnienia. Współpraca kierownika Katedry z Prezesem Forum została odnowiona i zacieśniona. Gremium odbyło się w dniach 06-08.12.2016 pod hasłem „Innowacyjność i konkurencyjność turystyki w Polsce”. W tej edycji padły rekordy. 278 uczestników konferencji, 16 sesji naukowych i warsztatowych, 46 profesorów z 34 wyższych  uczelni z całej Polski. Uroczystego otwarcia dokonał Rektor UEP profesor Maciej Żukowski. Konferencja rozpoczęła się od laudacji z okazji 45-lecia kariery naukowej profesora Grzegorza Gołembskiego – pomysłodawcy Gremium, który podczas tej edycji pełnił również funkcję Przewodniczącego Rady Naukowej. Druga cześć uroczystości jubileuszowych odbyła się podczas wieczoru integracyjnego pod patronatem Prezydenta Miasta Poznania. Sesje naukowe
i warsztatowe odbywały się równolegle w trzech salach. Dyskutowano na temat innowacyjności na rynku turystycznym, zarządzania przestrzenią turystyczną, współpracy w sektorze MICE oraz na linii Urzędy Miast – LOT. Poruszono również kwestie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i transferu wiedzy
B + R w realizacji inwestycji turystycznych oraz roli mediów w turystyce i grywalizacji jako nowoczesnej formy turystycznej promocji regionu. Ostatniego dnia skupiono się na relacjach nauka-biznes. Jak tworzyć wartość dodaną ze współpracy nauki z branżą turystyczną. Dyskutowano na temat transferu wiedzy
w turystyce i oczekiwanych efektach dla absolwentów i ich aplikacyjności w branży turystycznej.

Patrząc z perspektywy dotychczasowych edycji można było już wówczas uznać, że Gremium stało się jedynym w swoim rodzaju SPOTKANIEM LIDERÓW nauki i praktyki połączonym z warsztatami branżowymi, dającym wymierne efekty i korzyści integracji tych środowisk – wydarzeniem z pewnością różniącym się od tradycyjnych konferencji. Kolejne edycje pozwalają potwierdzić te opinie. Gremium jest znakomitą platformą integracji środowisk naukowych, samorządowych i biznesowych działających na rzecz rozwoju turystyki w Polsce.  Po VIII Gremium nastąpiła jednak w Poznaniu zmiana pokoleniowa oraz dokonane zostały zmiany wynikające z wprowadzenia w UEP nowej struktury organizacyjnej. W wyniku tych zmian Katedra Turystyki została zlikwidowana. Miało to zasadniczy wpływ na lokalizacje oraz merytoryczne kierownictwo nad kolejnymi edycjami Gremium.

IX edycja Gremium Ekspertów Turystyki miała miejsce w Gdańsku. Ze względu na wybory samorządowe w 2018 roku oraz zmiany ustawowe w systemie szkolnictwa wyższego odbyła się ona w marcu 2019 i miała charakter dwudniowego spotkania połączonego z uznaną w branży konferencją „Nowe Trendy w Turystyce”, organizowaną przez Gdańską Organizację Turystyczną. Gremium odbyło się przy istotnym wsparciu PROT i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego a bezpośrednim gospodarzem wydarzenia było miasto Gdańsk. Gwoli ścisłości należy odnotować, że była to jedyna edycja Gremium, której wsparcia nie udzielił ówczesny minister ds. turystyki i nie zaszczycił również uczestników swoja obecnością. Uczestników konferencji powitał profesor Gołembski zasiadający w Radzie Naukowej i reprezentujący wówczas Uniwersytet Zielonogórski. Tematem przewodnim tego Gremium był „Samorząd terytorialny a rozwój turystyki”, który dobrze  wpisywał się w toczącą się dyskusję na temat przyszłości samorządów i walkę przeciwko umniejszaniu roli samorządów w demokratycznym Państwie. Perfekcyjną organizacją przedsięwzięcia ponownie zajęło się Forum Turystyki Regionów. Obrady IX Gremium zainaugurowała debata plenarna pt. „Turystyka w rozwoju miast i regionów – przemiany gospodarcze i ewolucja zarządzania”  z udziałem przewodniczącego sejmowej Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki. Następnie utworzono trzy równoległe bloki panelowe obradując w obszarach tematyki naukowej i branżowo – samorządowej.

W bloku naukowym rozważano trzy obszary tematyczne a mianowicie:  „Przyszłość turystyki – pomoc nauki w przewidywaniu zmian rynku turystycznego”, „Nowoczesne techniki informatyczne i rozwój turystyki zdrowotnej” oraz „Samorząd i rozwój regionów turystycznych”. Charakterystyczną cechą tych zagadnień był ich bliski związek z praktyką, wręcz chęć pomocy praktykom w rozwiązywaniu problemów wynikających ze zmian rynkowych. Blok branżowo – samorządowy składał się z sześciu warsztatów a mianowicie:  „Najem krótkoterminowy, zachowania turystów – bilans zysków i strat;  targi turystyczne – teraźniejszość i przyszłość”; „Targi turystyczne – teraźniejszość i przyszłość”; „Opłata turystyczna – nowe narzędzia wsparcia czy źródła konfliktów”; „Wydawnictwa drukowane czy wydawnictwa elektroniczne”; „Od Karty Turystycznej do Karty Mieszkańca”; „Czy można udoskonalić system POT-ROT-LOT ?”.

Gremium zawsze wyznaczało trendy rozwoju turystyki i upowszechniało narzędzia umożliwiające dostosowanie się do tych trendów. Nikt nie mógł przypuszczać, że za rok wybuchnie pandemia która zagrozić może przyszłości turystyki nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Warunki do zwołania
X Gremium Ekspertów Turystyki pojawiły się dopiero po 3 latach, aczkolwiek napaść Rosji na Ukrainę zwiększyła niezmiernie poziom niepewności. Środowisko naukowe i branża turystyczna nie tylko nie zapomniała o Gremium, ale oczekiwała kolejnej edycji w wielką niecierpliwością.

X Gremium Ekspertów Turystyki odbyło się w Łodzi w dniach 06-08.12.2022. Hasłem przewodnim było „Przyszłość Turystyki – Turystyka Przyszłości”. Gospodarzem jubileuszowego Gremium zostało miasto Łódź, a partnerem naukowym Uniwersytet Łódzki – Wydział Nauk Geograficznych reprezentowany przez Przewodniczącego Rady Naukowej Profesora Bogdana Włodarczyka. Profesor jest następcą św. Pana profesora Stanisława Liszewskiego, wielkiego zwolennika Gremium. Honorowym Przewodniczącym Rady Naukowej który czuwał nad poziomem merytorycznym został profesor Gołembski, reprezentujący wówczas Wyższą Szkołę Bankową. Organizacją oraz promocją Gremium zajął się jak dotychczas Marek Migdal z FTR.  X jubileuszowa edycja Gremium Ekspertów Turystyki cieszyła się ogromnym zainteresowaniem i okazała się największą z dotychczasowych. Uczestniczyły w niej 282 osoby. O ogromnym potencjale tej imprezy niech świadczy fakt, że zorganizowano 5 eksperckich debat plenarnych, 6 sesji prezentacji badań i opracowań naukowych, 18 panelowych warsztatów szkoleniowych oraz 3 debaty nt. Sektorowej Ramy Kwalifikacji dla Turystyki a także posiedzenie Sektorowej Rady ds. Kompetencji – Turystyka. Kluczowym punktem obrad były 4 Debaty Plenarne u udziałem takich osób jak Hanna Zdanowska – Prezydent Łodzi, Andrzej Gut–Mostowy – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki, dr hab. Grzegorz Ryś – Arcybiskup Metropolita Łódzki, Rafał Szmytke – Prezes Polskiej Organizacji Turystycznej czy Wiesław Byczkowski – Wicemarszałek Województwa Pomorskiego.

Uczestnikami dyskusji byli także przedstawiciele czołowych organizacji branżowych: Polskiej Izby Turystyki, Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego, Izby Turystyki RP, Stowarzyszenia Konferencje i Kongresy w Polsce, Rady Przemysłu Spotkań i Wydarzeń TUGETHER, Związku Pracodawców Turystyki LEWIATAN, Polskiej Federacja Turystyki Wiejskiej, Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, Ogólnopolskiego Porozumienia Lokalnych Organizacji Turystycznych, Forum Regionalnych Organizacji Turystycznych – reprezentowane były prawie wszystkie ROTy i wiele LOT. Znamienna była również reprezentacja wyższych uczelni i jednostek badawczych, w tymaż 24 profesorów, z takich jednostek jak np.: Uniwersytety: Jagielloński, Łódzki, Szczeciński, im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytety Ekonomiczne z Poznania i Wrocławia, Uniwersytet Morski z Gdyni, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, AWF z Krakowa, Katowic, Wrocławia, AWFiS Gdańsk, Szkoła Głowna Handlowa, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Polska Akademia Nauk Warszawa, Wyższa Szkoła Gospodarki
z Bydgoszczy, Wyższa Szkoła Bankowa oraz wielu innych. Liczną grupę stanowili również przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorcy z całej Polski. Reasumując można stwierdzić, że X Gremium Ekspertów Turysty było reprezentatywne dla wszystkich sektorów rynku turystycznego z całego kraju. Debaty miały cztery profile: Ekonomiczny – moderator profesor M. Kachniewska (SGH) Społeczny – moderator dr A. Stasiak (UŁ), Przestrzenny – moderator profesor B. Włodarczyk (UŁ) oraz Planistyczno-decyzyjny – moderator Profesor A. Panasiuk (UJ).

W ciągu dwóch kolejnych dni odbyło się 6 sesji naukowych, podczas których zostało zaprezentowanych 26 referatów naukowych pozostałych po przejściu przez sita recenzenckie. Podjęto tematykę nowych technologii w turystyce, potencjału turystycznego miast i regionów, marketingu turystycznego, zarządzania oraz polityki turystycznej.  Ponadto uczestnicy mogli brać udział w 18 blokach szkoleniowo – warsztatowych m.in. z zakresu zarządzania, ekonomii, polityki i prawa w obszarze turystyki realizowanych pod hasłem „RAZEM można WIĘCEJ”.

W oparciu o wypowiedzi zaproszonych ekspertów w trakcie paneli dyskusyjnych, prezentacji badań i opracowań naukowych oraz szkoleń i warsztatów, z uwzględnieniem głosów uczestników, zgłaszanych w trakcie spotkań i dyskusji towarzyszących GREMIUM, zebrane i wypracowane zostały wnioski i rekomendacje dla polskiego sektora turystyki. Całość została podzielona tematycznie, wg. paneli i bloków których dotyczyły. W związku z powyższym powstały dedykowane wnioski i rekomendacje dla: profilu ekonomicznego – narzędzi finansowych odbudowy i rozwoju sektora turystyki, profilu społecznego – koncepcji wartości wspólnej i współpracy międzysektorowej w obszarze rozwoju turystyki, jak i również dla profilu przestrzennego rozważającego turystykę w kontekście obecnych i przyszłych aspektów dostępności i planistyczno-decyzyjnego, który podejmował tematykę gospodarki turystycznej w polityce państwa polskiego. Osobne wnioski i rekomendacje zostały również sformułowane dla wystąpień naukowych i towarzyszących im sesjom referatowym, a także dla warsztatów „RAZEM można WIĘCEJ”. Te ostatnie, w dużym stopniu dotyczyły hasła nadrzędnego dla warsztatów „RAZEM można WIĘCEJ”
i rozważań na temat współpracy partnerskiej miedzy biznesem, władzą i instytucjami pozarządowymi na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym na temat relacji Regionalnych i Lokalnych Organizacji Turystycznych.

Pełne podsumowanie wydarzenia, wraz ze szczegółowymi wnioskami i rekomendacjami jest ogólnodostępne i znajduje się na stronie www.gremium.forumturystyki.pl/. Są tam również informacje, zdjęcia i wnioski z poprzednich edycji GREMIUM. Zachęcamy do zapoznania się z dostępnymi materiałami.

Gremium Ekspertów Turystyki stało się najbardziej udanym eksperymentem międzysektorowym w branży turystycznej, który przerodził się wydarzenie cykliczne i stał się marką rozpoznawalną i cenioną zarówno w środowisku naukowym jak i branżowym. Gremium to platforma integracji środowisk naukowych, samorządowych i biznesowych, spotkanie dające okazję do dialogu i budowania „mostów” łączących środowiska naukowe, branżę turystyczną i samorządy. Podczas konferencji prowadzone są panele, warsztaty, debaty, dyskusje kuluarowe dotyczące aktualnych wyzwań i problemów, z którymi zmaga się polska turystyka. Prowadzą one do wypracowania wniosków
i rekomendacji, a co za tym idzie, rozwiązywania problemów i wyznaczania kierunku rozwoju polskiej gospodarki turystycznej.

GREMIUM EKSPERTÓW TURYSTYKI to spotkanie liderów, na które składają się konferencja naukowo-branżowa, debaty eksperckie i cykl warsztatów branżowych. To jedyne na taką skalę wydarzenie w Polsce mające charakter kroczący. Za każdym razem odbywa się w innym regionie, którego dorobek zarówno naukowy, jak i branżowy ma istotne znaczenie dla rozwoju polskiej turystyki.

Teraz już nie jest zadawane pytanie czy organizować Gremium? Dla wszystkich staje się oczywistym fakt organizowania kolejnych edycji i utrzymania odpowiedniego poziomu merytorycznego. O poziom ten powinny dbać renomowane ośrodki naukowe. Koniecznym jest tworzenie publikacji rozpowszechniających treści wygłaszanych referatów oraz dyskusję i wnioski, które wynikają z prowadzonych obrad. Ważne jest również zapewnienie odpowiedniego poziomu organizacyjnego i bytowego dla uczestników, który udaje się zachować dzięki wsparciu ministerstwa właściwego ds. turystyki oraz życzliwości gospodarzy regionu i miejsca organizacji kolejnych edycji tego przedsięwzięcia. Strona organizacyjna Gremium tradycyjnie na bardzo wysokim poziomie, a organizatorzy podejmują nowe wyzwania, co powoduje że Gremium staje się z edycji na edycję coraz bardziej profesjonalną imprezą, w której nie tylko wypada, ale trzeba uczestniczyć.

[1] Forum Turystyki Pomorza Zachodniego – stowarzyszenie działające od 1997  siedzibą w Szczecinie – początkowo jako organizacja o charakterze regionalnym, która bardzo szybko rozszerzyła swoją działalność na obszar całej Polski zmieniając swoją nazwę na Forum Turystyki Regionów – więcej na https://forumturystyki.pl/.

Wykaz dotychczasowych edycji Gremium Ekspertów Turystyki

Za organizację wszystkich edycji GREMIUM EKSPERTÓW TURYSTYKI  odpowiadało stowarzyszenie Forum Turystyki Regionów

Opracowanie: Grzegorz Gołembski, Marek Migdal